In Security Management nummer 10 komen drie actuele ontwikkelingen over de meldkamer van de toekomst aan de orde. Een daarvan is de multi-domeincentrale in Hoofddorp. In dit artikel wordt dieper ingegaan op deze allereerste iCentrale in Nederland.



Er komt veel kijken bij het op gang en veilig houden van het verkeer en vervoer in Nederland. Vanuit maar liefst zo’n 150 centrales vindt de bewaking van tunnels plaats, worden bruggen en sluizen bediend en wordt het verkeer gemanaged. Om hierin een efficiencyslag te bereiken, gaat Provincie Noord-Holland deze zogenoemde ‘domeinen’ slim combineren en integreren. Waar het kan wordt dit proces uitbesteed aan marktpartijen. Dit wordt mede mogelijk gemaakt door het landelijk programma iCentrale.

Decentraal beheer heeft lappendeken aan zelfstandige diensten opgeleverd

Nog altijd worden vele bruggen en sluizen bediend door brugwachters op locatie. Gemiddeld 93 procent van de tijd doen zij weinig anders dan wachten op het volgende schip. Maar dat is niet het enige voorbeeld van een situatie waar met het beheer van het weg- en waterverkeer veel winst valt te behalen. Dit beheer ontwikkelde zich de afgelopen eeuwen decentraal, wat resulteerde in een lappendeken van op zichzelf staande diensten. Een dergelijke situatie continueren is geen optie, want vanwege de snel stijgende intensiteit en complexiteit van het verkeer en vervoer is de komende jaren veel innovatie nodig.

Initiatief voor iCentrale vanuit provincies, gemeenten en private partijen

Het zou verspilling van overheidsgeld zijn als elke regionale verkeerscentrale hier afzonderlijk in gaat investeren. Daarom hebben de provincies Flevoland, Noord-Holland en Utrecht, de gemeenten Almere, Den Haag en Rotterdam en dertien private partijen in 2016 met steun van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat het initiatief genomen voor iCentrale.

‘Triggergestuurd’

Binnen dit landelijk programma worden verschillende beheerdomeinen niet alleen geïntegreerd, maar ook ‘triggergestuurd’ gemaakt. Dat houdt in dat alles integraal door techniek wordt geregeld, tenzij zich een situatie voordoet waarbij menselijke besluiten nodig zijn. Pas op dat moment komen goed opgeleide multi-domein-operators in actie.

Marktpartijen investeren mee en werken op basis van open source

Provincie Noord-Holland ging als eerste een zogenoemde multi-domein-centrale uitvoeren, maar wilde de benodigde technologie niet zelf ontwikkelen. Daarom is voor de realisatie een groot aantal marktpartijen uitgenodigd. Deze krijgen betaald voor het project, maar worden ook geacht zelf te investeren in de ontwikkeling. Alles dient op basis van ‘open source’ te gebeuren, zodat de overheid niet afhankelijk wordt van bepaalde marktpartijen.

Dienstverlening op basis van een abonnement

Bij de eerste pilot zijn onder andere Arcadis, Be-Mobile, Cruxin, DAT.mobility, Dynniq, ENAI, Goudappel, MAPtm, Siemens, Sweco, Trafficlink, Trigion, Technolution en Vialis betrokken. Deze partijen hebben de geïntegreerde centrale voor drie domeinen opgezet, zorgen voor bediening ervan en bieden deze turnkeydienstverlening aan op basis van een abonnementsvorm.

Bediening van bruggen en sluizen vanuit gloednieuwe centrale

Bij de provincie Noord-Holland in Hoofddorp wordt nu een multi-domeincentrale gerealiseerd, waarbij de internationale technische dienstverlener Engie en het in de bouw van beheersoftware gespecialiseerde Griffid als ontwikkelingspartners zijn aangeschoven. Deze bedrijven realiseren gezamenlijk de afstandsbediening van bruggen en sluizen van de provincie in een gloednieuwe centrale bij Heerhugowaard en verzorgen voor de multi-domeincentrale de veiligheidssystemen waaronder noodstop en audiovisuele hulpmiddelen. Vanuit Hoofddorp worden nu continu de Waterwolftunnel, de Abdijtunnel en het Amstel Aquaduct bewaakt en op korte termijn wordt stap voor stap het verkeersmanagement voor de hele regio toegevoegd.

Integrale centrales vormen ook elkaars back-up bij storingen

Geleidelijk zullen steeds meer beheertaken aan de integrale centrales, zoals die in Hoofddorp, worden toegevoegd. De bediencentrale in Heerhugowaard en de multi-domeincentrale in Hoofddorp kunnen elkaars back-up vormen bij eventuele storingen. Ook is uitwijk mogelijk naar de AlarmServiceCentrale van Trigion in Schiedam.

Uitvoering van strenge wetgeving kan aan marktpartijen worden overgelaten

“Veiligheid is binnen de verkeerscentrale niet iets wat erbij hoort. Het vormt een intrinsiek onderdeel van alles”, benadrukt senior adviseur Jan-Willem Plomp van de provincie Noord-Holland. “We hebben te maken met de Europese tunnelwet voor tunnels en de Machinerichtlijn voor bruggen en sluizen. Dat zijn strenge wetten, maar juist dat maakt het makkelijk om het beheer meer aan de markt over te laten. In de contracten staat duidelijk aan welke wetgeving de bedrijven dienen te voldoen. Helaas is er geen wet voor verkeersmanagement. Daar zullen we de kwaliteit moeten nastreven met service level agreements.”

Gemeenten kunnen gebruikmaken van contractenbuffet met best practices

Deze relatief nieuwe manier van werken vereist niet alleen deskundigheid van de leveranciers. Ook de overheden zullen zeer goed moeten weten hoe het beheer uitgevoerd moet worden, welk niveau je mag verwachten en wat daarvan de reële kosten zijn. Dat is eveneens een belangrijke reden om te beginnen met een pilot. Hieruit is inmiddels een zogenoemd contractenbuffet voortgekomen met best practices. Een gemeente kan hier bijvoorbeeld gebruik van maken als men op zoek is naar een doorstroomdienst. Het contractenbuffet helpt dan om het maximaal mogelijke te bereiken.

Politieke wind in de rug

De dienstverlening verkoopt zich niet vanzelf. Vooral kleinere gemeenten hebben vaak geen zicht op wat zij nodig hebben of weten niet wat er mogelijk is om bepaalde verkeersproblemen op te lossen. “We moeten ze dus eerst bewust onbekwaam maken en ze een aanlokkelijk perspectief voorschotelen”, zegt Jan-Willem Plomp. “Het helpt ons dat ook het ministerie van I&W eisen stelt en ons co-financiert. Dat geeft politieke wind in de rug.”

Voor decentrale overheden in Nederland wordt een iCentrale aantrekkelijk, omdat met abonnementen kan worden gewerkt.

Alleen betalen voor wat je nodig hebt

“Daarnaast willen wij de nummer één zijn in innovatie, waar marktpartijen graag aankloppen om hun nieuwe producten te kunnen testen”, vult business development manager Jeroen Geurts van Griffid aan. “Voor decentrale overheden in Nederland wordt een iCentrale aantrekkelijk, omdat met abonnementen kan worden gewerkt. Je betaalt alleen voor wat je nodig hebt en je kan kiezen voor een hoog vast recht en lage gebruikskosten of andersom. De enige voorwaarde is dat aan te sluiten bruggen en dergelijke aan onze eisen voldoen, maar ook daarbij kunnen wij ondersteuning bieden.”

We kijken hoe we gezamenlijk meer kunnen bereiken dan ieder van ons afzonderlijk.

Grotere stappen en meer impact

Eén van de grootste voordelen van het landelijk programma iCentrale is dat overheden en bedrijven gelijktijdig en gelijkwaardig samenwerken aan deze innovatie. Voorheen gebeurde het dat meerdere bedrijven aan één project werkten, zonder dat er onderlinge coördinatie was. “Wij werken veel met samenwerkingsverbanden tussen het bedrijfsleven, overheid en onderwijs, om zo gezamenlijk grotere stappen te kunnen zetten en meer impact te kunnen genereren”, vertelt business developer Martijn van der Velde van Engie. “We kijken hoe we gezamenlijk meer kunnen bereiken dan ieder van ons afzonderlijk.”

Minder kennis en ervaring nodig

Het programma iCentrale begon in 2017 met de beveiliging van het Amstel Aquaduct en de Abdijtunnel, waarbij Trigion als beheerder van deze objecten het initiatief nam om alle gebruikte techniek tot één geheel te maken. Bovendien werd toen ook het beheer ‘trigger based’ gemaakt. “Een iCentrale zorgt ervoor dat alle data uit alle sectoren met de juiste ‘vertaling’ in de multi-domein-centrale terecht komt”, legt strategic business architect Jim Halseyvan Engie uit. “Operators krijgen meldingen compleet met bedieninstructies voorgeschoteld, zodat zij snel en efficiënt beslissingen kunnen nemen. Het is niet nodig om eerst uit te zoeken wat er moet gebeuren en hoe. Daardoor zijn minder kennis en ervaring nodig en kunnen operators breder en flexibeler worden ingezet om incidenten snel en veilig af te handelen.

We gaan op een andere manier naar processen en applicaties kijken.

Inkoop van mobiliteit en veiligheid

Bij verkeersmanagement wordt dat overigens een stuk moeilijker, omdat je met veel meer triggers te maken krijgt. “Voor alle partijen is de situatie nog wel even wennen”, stelt Jeroen Geurts vast. Jan-Willem Plomp is er wel klaar voor. “We gaan op een andere manier naar processen en applicaties kijken. We willen binnenkort gewoon mobiliteit en veiligheid inkopen, zonder dat we ergens aan vast zitten. We vragen om een markt die actief aan innovatie doet.”





Bron: securitymanagement.nl d.d. 16 oktober 2018