Met de opvang en begeleiding van asielzoekers in Nederland is het COA een onmisbare schakel in een doorlopende lijn van begeleiding van bewoners naar onder meer integratie en (arbeids)participatie in Nederland. Facilicom-bedrijf Gom zorgt voor het schoonhouden van de opvanglocaties. Via Buitengewoon, eveneens onderdeel van Facilicom Group, draagt Facilicom bovendien bij aan de sociale impact van haar opdrachtgever: door nieuwkomers te activeren, op te leiden en op weg te helpen naar de arbeidsmarkt.
‘Vanaf de aanbesteding was duidelijk dat het COA meer verwacht van haar opdrachtnemers dan de facilitaire dienstverlening’, vertelt Joanne Hubers, manager Buitengewoon. ‘Zij willen een partner met een sociaal hart, die bewoners kan helpen hun weg te vinden in de Nederlandse maatschappij en op de arbeidsmarkt. Dat is precies waar we bij Buitengewoon goed in zijn. Vandaar dat wij dit “sociale hoofdstuk”, in samenwerking met Emine Turksever van Gom, met het COA oppakken.’
Basisopleiding schoonmaak
Om dat op een goede manier te kunnen doen, dacht Buitengewoon al tijdens het aanbestedingstraject van Gom uitgebreid mee. ‘Voor Gom is er al veel gerealiseerd’, zegt Aart-Jan van Elsacker. Aart-Jan is projectmanager bij Buitengewoon en zet zich samen met zijn collega Olivier Vrijenhoek in voor de sociale afspraken in het contract. ‘We zijn dit jaar gestart met een laagdrempelige praktijkleerlocatie op het azc Hoogeveen, één van de locaties waar Gom schoonmaakt. Met deze praktijklocatie willen we asielzoekers en statushouders een opstap geven naar een betaalde baan. Zij maken de kantoorgedeelten van de locatie schoon. Bewoners kunnen zich bij ons melden en COA-medewerkers dragen kandidaten aan. Het belangrijkste is dat mensen zelf gemotiveerd zijn om een vak te leren en te integreren.
Gom-medewerkers tijdens de basisopleiding schoonmaak (BOS)
Emine is blij met de concrete resultaten: “twaalf bewoners volgden een basisopleiding schoonmaak (BOS) van acht weken en liepen mee met de Gom-medewerkers in de praktijk. Op de praktijklocatie geven we uitleg over de arbeidsmarkt in Nederland en sollicitatietrainingen. Drie van de deelnemers hebben het traject afgerond en hun BOS-diploma behaald.’
Binnen onze organisatie en op de arbeidsmarkt is er plek voor iedereen, ongeacht achtergrond of ervaring. Iedereen brengt een unieke waarde met zich mee, en diversiteit is de sleutel tot innovatie en groei.- Emine Turksever, Project Manager Gom
Startkwalificatie
‘Dat lijkt misschien niet veel, maar we zijn erg blij met dit resultaat’, vult Joanne aan. ‘Voor veel nieuwkomers is de stap naar werk in onze maatschappij groot, ondanks hun motivatie. Ze spreken de taal niet altijd voldoende en kennen de (ongeschreven) regels niet. Daar komt bij dat ze veel aan hun hoofd hebben. Ze zitten nog in hun asielprocedure met veel onzekerheden. Of ze wachten op een woning. Ook zijn er zorgen over achtergebleven familieleden en worstelen ze met hun eigen trauma’s. Dus iedere deelnemer die dit traject afrondt mag trots zijn op zichzelf. Zij beschikken over een startkwalificatie waarmee ze de arbeidsmarkt op kunnen.’
Geen eenvoudig traject
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de integratie van vluchtelingen. Grote gemeenten hebben daar eigen teams voor. Kleinere gemeenten huren externe partijen in die deze doelgroep aan het werk helpen. Aart-Jan: ‘Je zou denken: we hebben zoveel vacatures in Nederland en zoveel statushouders die willen werken. Hoe moeilijk kan het zijn? Dat is dus een misvatting. Er is aan de voorkant veel nodig om deze mensen succesvol te laten instromen op de arbeidsmarkt. Een vakopleiding, werknemersvaardigheden en kennis van de Nederlandse werkcultuur, de taal… En vergeet niet dat ze vaak een moeilijke tijd hebben doorgemaakt. Emine herkent die genoemde zaken goed: “Bij Buitengewoon hebben ze de afgelopen jaren veel kennis en ervaring opgedaan met deze doelgroep. Ze weten welke hobbels je kunt tegenkomen en hoe daarmee om te gaan. Het is geen eenvoudig traject. Er is veel doorzettingsvermogen en vertrouwen nodig.’
Geen arbeidsmarktregeling
Joanne kaart nog een ander aspect aan: ‘Voor mensen met een arbeidsbeperking zijn er diverse (financiële) regelingen en voorzieningen beschikbaar om hen te ondersteunen de stap naar werk te maken. Die regelingen zijn er minder voor nieuwkomers. Toch heeft deze groep vaak enige tijd coaching nodig. Sommige bedrijven doen dat nu zelf, maar het ontbreekt hen aan kennis, kunde en capaciteit om deze doelgroep optimaal te ondersteunen.
‘Statushouders die willen werken en integreren, kunnen wij vanuit Buitengewoon goed ondersteunen’, vult Aart-Jan aan. ‘Zij willen heel graag in contact komen met Nederlanders, met de samenleving, met werkgevers. Als je hen daarbij helpt met trainingen, advies en coaching en hen in contact brengt met werkgevers, dan is dat een hele belangrijke eerste stap. Hebben ze eenmaal een betaalde baan, dan kunnen ze vaak zelfstandig verder vooruitkomen.’
Wat zijn de regels voor statushouders en asielzoekers die willen werken?
Asielzoekers zonder verblijfsvergunning mogen sinds eind 2023 langer betaald werken. Werkgevers moeten wel een tewerkstellingsvergunning (TWV) aanvragen bij het UWV. Dat kan als een asielaanvraag minimaal zes maanden in behandeling is. Een vluchteling met een verblijfsvergunning (statushouder) heeft dezelfde rechten en plichten als een Nederlander op de arbeidsmarkt.
