Ziekenhuizen en zorginstellingen zijn jaarlijks miljoenen euro’s kwijt aan de kosten van zorginfecties. Door onder andere omgevingscontaminatie gaan infecties over van de ene naar de andere patiënt. Metingen volgens de bestaande protocollen levert alleen een visueel beeld op van de schoonmaak en geen beeld van de - eventuele - werkelijke, schadelijke vervuiling. ATP-metingen in combinatie met interventies kunnen de effectiviteit van schoonmaak verhogen. Daarom is Gom Zorg in co-creatie met het Dijklander Ziekenhuis een experiment gestart. Doel: een hoger hygiëneniveau met minder risico op besmetting.
Het oplopen van een infectie brengt voor een patiënt extra ongemak met zich mee. In het preventieonderzoek onder ziekenhuizen (2019) kwam naar voren dat 5,4 op de 100 patiënten per jaar bij een bezoek aan een zorginstelling een infectie krijgen. ‘Natuurlijk is de schoonmaak goed verzorgd, maar de veelgebruikte VSR-KMS-meting is een visuele controle. Hóe veilig schoon het werkelijk is, wordt ermee niet goed aangetoond’ geeft branchemanager Geoffrey Nouws van Gom Zorg de spagaat van schoonmaakbedrijven aan. De aandacht voor infecties en besmettingen in Nederland is door corona nog eens vergroot. Ook zijn zorginstellingen beducht voor infecties als MRSA, VRE en Noro.
Kruisbestuiving binnen Gom
Nouws: ‘We zochten al een tijd actief naar mogelijke manieren om het resultaat van onze schoonmaak beter aan te tonen. In gesprekken met de collega’s van Kleentec, kwam de ATP-meting meerdere malen op tafel. De positieve ervaringen in de kritische voedingsmiddelenindustrie gaf vertrouwen voor een ’vertaling’ naar de zorg. Daardoor is het balletje gaan rollen en zijn we een project gestart. We hebben studies opgehaald uit landen als Engeland en Denemarken. Die landen werken al met ATP in combinatie met het structureel procesmatig doorlopen van interventies. In deze studies werd aangetoond dat op lange termijn een structurele daling van tot wel 30% van het aantal zorginfecties haalbaar is. We hebben toegewerkt naar een praktische oplossing in de praktijk. Nu zijn we in de fase om die aanpak in een echte omgeving te toetsen.’
Significante bedragen
Gom Zorg vond in het Dijklander Ziekenhuis een partner die open staat voor een praktijktest. Ook het Dijklander Ziekenhuis met locaties in Hoorn en Purmerend heeft te maken met extra kosten voor antibiotica, operatieve ingrepen en heropnamen. ‘Het gaat om significante bedragen op jaarbasis’, zegt afdelingshoofd Horeca & Services Rutger van Cruijsen. ‘Het zou mooi zijn als de nieuwe aanpak een hogere patiëntveiligheid kan creëren. Dat moet terug te zien zijn in minder zorginfecties en daaraan gekoppeld minder kosten.’
Hoe werkt de nieuwe methodiek?
De ATP-meting werkt op basis van vloeistof. Op het moment dat de vloeistof reageert op het Adenosi-Tri-Fosfaat komt er licht vrij. Een ATP-meter meet de lichtintensiteit in RLU’s , Relative Light Units, en geeft aan of een oppervlak of voorwerp schoon of vuil is. Dat kan reden zijn tot een interventie zoals een extra schoonmaakronde, een training of een hernieuwde werkinstructie voor medewerkers. Ook de effectiviteit van trainingen in basishygiëne en protocollen wordt daardoor verhoogd om zo het proces van schoonmaak nog verder te verbeteren.
Dijklander Ziekenhuis
De samenwerking in het Dijklander Ziekenhuis moet de meerwaarde van de nieuwe werkmethodiek aantonen. Ook voor Gom Zorg is het een leerproces, zegt Nouws. ‘Hoe moeten we de ATP-meting implementeren in het schoonmaakproces? Welke key-elementen ga je controleren? Zijn de grenswaarden goed ingeschat? Welke effect hebben de interventies? Op die onderwerpen hebben we nulpunten bepaald en zijn we gestart.’ Het experiment focust op kritische elementen in het ziekenhuis waar overdracht kan plaatsvinden, zoals medische apparatuur, patiëntenkamers, sanitaire ruimten en verkeersruimten.
Eerste ronde
Op 1 februari van dit jaar is een start gemaakt met de nieuwe werkmethodiek voor een periode van 12 weken. ‘Wekelijks lopen we nu rondes. De eerste metingen en interventies geven al veel inzicht in relatie tot onze onderzoeksvragen. De key-elementen doorlopen de PDCA-cyclus, om de aanwezigheid van micro-organismen op deze elementen te reduceren.’
Een interventie die Gom Zorg toepast binnen deze werkmethodiek is de inzet van UVC-technologie, om kamers te desinfecteren. Met de Thor UVC-robot worden elementen in de ruimten effectief gedesinfecteerd; preventief of na een negatieve ATP-meting. Gom Zorg maakt al ruim een jaar gebruik van de UV-technologie en heeft eerder al positieve resultaten opgedaan. Een combinatie van de nieuwe methodiek en de inzet van preventieve en reactieve desinfectie via UVC gaat in ziekenhuizen echt het verschil maken op gebied van hygiëne en patiëntveiligheid, verwacht Nouws.
De Thor UVC-robot aan het werk, bedient door een medewerkster van Gom Zorg
Extra kwaliteit
Voor het Dijklander Ziekenhuis moet de proef op korte termijn resulteren in een hogere patiëntveiligheid en -tevredenheid. Op langere termijn moeten minder zorginfecties ook de kosten reduceren. ‘Je investeert in extra kwaliteit voor patiënten en medewerkers. De extra investering voor deze aanvullende nieuwe aanpak haalt een opdrachtgever er vele malen uit. Al zou het Dijklander maar 10% minder zorginfecties per jaar hebben, dan nog overstijgt de besparing de investering aan de voorkant. En voor Gom Zorg en de schoonmaakmedewerkers is het traject een leercurve én aanvulling op de sectorspecialisatie.’
Meer weten over onze ervaringen met ATP-metingen in de zorg?
