Gedragsverandering voor een schonere school!

Pilot ‘Samen voor een schone school’ bewijst: gedragsverandering bij kinderen mogelijk

Wordt een basisschool er schoner op als leerlingen het belang van hygiëne inzien? Met die intrigerende vraag lanceert Gom Onderwijs begin vorig jaar het unieke lesprogramma ‘Samen voor een schone school’. Een aantal basisscholen wordt bereid gevonden mee te doen aan een pilot, gericht op de groepen 3, 4 en 5. Inmiddels ligt er een eindevaluatie. Mét een positief ‘schoolrapport’ voor Gom Onderwijs: leerlingen zijn enthousiast, onderwijspersoneel ervaart het programma als positief. En belangrijker nog, meer dan de helft van de leerkrachten zegt een daadwerkelijke gedragsverandering te zien.

Gom Onderwijs heeft een prominente positie in de schoonmaak op scholen. Vooral in het primair onderwijs laat de hygiëne nog weleens te wensen over, ondanks frequent schoonmaken. Vooral de vervuiling op toiletten ervaren schoonmakers als een groot probleem. ‘Kinderen bewust maken van hun rol in de vervuiling draagt bij aan een efficiëntere schoonmaak en een betere relatie met opdrachtgevers’, zegt Frank Lubbers, als projectmanager nauw betrokken bij Samen voor een schone school.

Leskist met materialen

Gedragsverandering realiseren is echter al ambitieus bij volwassenen, laat staan bij kinderen. Daarom is er een lesprogramma ontwikkeld in nauwe samenwerking met een onderwijsexpert. Het programma omvat een speels uitziende leskist met materialen en middelen, die op drie thema’s ingaan: een schoon lokaal, het toiletgebruik en handen wassen. Online is er een compleet programma beschikbaar met opdrachten, werkbladen en instructiekaarten voor de leerkrachten. Filmpjes met de characters Claire en Klaas geven op een grappige manier stof tot nadenken. Het materiaal is gericht op de groepen 3, 4 en 5: kinderen vanaf 6 jaar.

‘Scholen reageerden positief’

Begin 2022 zijn drie basisscholen geselecteerd om te gaan proefdraaien met het project. Frank: ‘Het doel van de pilot was om de bewijslast te krijgen of dit programma effect heeft. Alle scholen die we hebben benaderd reageerden meteen positief. Zij zien ook het belang om hierop in te zetten en dat het onderwijs hierin een rol kan spelen. Die erkenning was een mooie bevestiging. Door corona was het echter een lastige start. Veel leerkrachten kampten met meer achterstanden bij kinderen en hadden andere dingen aan hun hoofd.’

Twee derde kinderen enthousiast

De ‘lessen’ van Samen voor een schone school zijn heel waardevol, constateert Frank. ‘Er is een aantal keren aan de kinderen gevraagd hoe zij het programma ervoeren. De meerderheid, 67 procent, reageerde enthousiast. Eenderde deel van de leerkrachten gebruikt het lesmateriaal eens per twee of drie weken. En het meest opvallend is dat meer dan de helft van de leerkrachten een verschil in het gedrag van kinderen ziet.’

‘Maar’, zegt hij, ‘het is lastig om te bewijzen dat dit enkel door het programma komt. De kracht van Samen voor een schone school is dat een leerkracht eruit kan halen wat hij of zij zelf wil. Het kan een heel goede verrijking zijn van iets wat de school misschien zelf al doet. Zie het programma als een toolbox. Dat hoorden we ook terug van leerkrachten: het programma is breed van opzet met de drie modules en biedt leerkrachten structuur om het thema vast te pakken.’

Enthousiaste leerkracht

Leerpunten zijn er ook. ‘Het is geen kwestie van de leskist neerzetten bij een kickoff en het dan maar aan de school over te laten. Het succes valt of staat met het enthousiasme van de leerkracht. Als die enthousiast is, kan hij of zij als kartrekker op school fungeren om andere leerkrachten mee te nemen. Maar we weten ook dat die leerkrachten best wel geleefd worden. Hun beschikbare tijd is niet onbeperkt. Daarom is het programma zo opgezet dat je er ook in een verloren kwartiertje mee aan de slag kunt.’

Meerwaarde sectorspecialist

Al met al is de evaluatie reden om het programma definitief in het aanbod van Gom Onderwijs op te nemen. Opdrachtgevers die belangstelling hebben kunnen er direct gebruik van maken. Frank: ‘Ja, dit gaan we absoluut doorzetten in samenwerking met onze klantmanagers die regelmatig bij de klanten komen. En we gaan het ook bij aanbestedingen voor nieuwe klanten onder de aandacht brengen. Heel vaak hebben we reacties gehoord in de trant van: wat goed dat Gom Onderwijs ook hierover meedenkt. En dit is ook waar de meerwaarde van een sectorspecialist als Gom Onderwijs ligt.’