Handen wassen: de les die nooit genoeg herhaald kan worden

Infectieziekten liggen al gauw op de loer in een omgeving als een ziekenhuis of verpleeghuis. Niet altijd is het gevaar te voorkomen. Wél is er vaak iets aan te doen: betere handhygiëne. Handen wassen en desinfecteren mag dan ongeveer les 1 in het handboek van zorgmedewerkers zijn, toch gebeurt het niet altijd. Ook voor schoonmaakmedewerkers in de zorg telt optimale handhygiëne. Niet voor niets blijft Gom Zorg actief een goede desinfectie door schoonmakers promoten.

Exacte cijfers zijn niet bekend. Schattingen wel: op elke honderd patiënten die in een ziekenhuis worden opgenomen, lopen er gemiddeld zes een ziekenhuisbacterie op. Marieke: ‘En dan is het in de cure over het algemeen nog heel strak geregeld. Anders is het in de carebusiness, de verzorgings- en verpleeghuizen en instellingen voor gezinsvervangende tehuizen. Vorig jaar was ik bij een bijeenkomst over dit onderwerp. Daar vertelde een dame dat in een verpleeghuis werkt dat ze ’s avonds bij zes patiënten een katheter moest aanbrengen. “En dan ga ik niet elke keer schone handschoenen aantrekken.” Een arts die naast mij zat ontplofte bijna. Je moet dan maar hopen dat jij patiënt één bent, en niet patiënt twee, laat staan patiënt zes. Wat bleek? Het aantal urineweginfecties was in dat verpleeghuis heel hoog.”

Bacterieresistentie tegengaan

De strijd tegen ziekenhuisinfecties staat hoog op de zorgagenda. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zag in een controleronde vorig jaar het gemiddelde peil in ziekenhuizen omhoog gaan. Met daarbij de aantekening dat nog niet ieder ziekenhuis het even goed doet. Voorkomen van infecties is niet alleen in het belang van de patiënt. Ook draagt het bij aan de strijd tegen bacteriën die resistent worden tegen antibiotica. Iets waar Nederland een enkel risico in wil lopen. Marieke: ‘We zijn wereldwijd het groenste jongetje van de klas. In de landen om ons heen zie je de kaart al een beetje oranje verkleuren, in Zuid-Europese landen is het donkeroranje en als je naar landen als India kijkt dan is die kaart vuurrood. Daar slikken ze antibiotica zoals wij een paracetamolletje slikken.’

VRE-bacterie

Namens Gom Zorg is Marieke actief om het belang van handhygiëne overal te benadrukken. Want, constateert ze, ondanks de vele instructies is het nog lang niet vanzelfsprekend. ‘Het komt vaak doordat medewerkers niet snappen waarom het belangrijk is.’ Ze geeft het voorbeeld van de beruchte VRE-bacterie. ‘Die bacterie is een enorme plakker. De bacterie gaat aan de deurklink zitten, aan de toiletrolhouder, aan het doorspoelmechanisme. Dan heeft een verpleegster net iets gedaan aan jouw lijf en gaat ze met ongewassen handen door naar de volgende patiënt. Ondertussen raakt ze ook nog even een postoel en een deurklink aan. Als je dat niet weet, neem je een risico voor je patiënt.

Instructievideo

Gom Zorg heeft als sectorspecialist het probleem al langer onderkend. Het eigen Kenniscentrum Infectiepreventie (KIP) brengt de expertise die er is zoveel mogelijk naar buiten. Marieke geeft door het hele land trainingen aan schoonmaakmedewerkers om handhygiëne te promoten. ‘Ook voor ons is het van levensbelang. We hebben zelfs instructievideo’s laten maken. Als jij bij ons komt werken, moet je eerst de hele instructie doornemen zodat je weet hoe je je handen moet wassen en desinfecteren.

Handschoenen

Die instructie houdt niet op bij het wassen van de handen. Ook het dragen van handschoenen wordt meegenomen. ‘Handschoenen gebruik je namelijk alleen op indicatie. Als iemand handschoenen aantrekt gebeurt er iets in je brein. Dan denk je: mooi, nou kan me niks meer gebeuren. Maar heb je geen handschoenen aan, dan ben je veel alerter. Wij zeggen altijd: heb je gewerkt in de isolatie, op de OK of het sanitair of met zichtbare verontreiniging zoals bloed of braaksel te maken gehad, dan móet je handschoenen aan. En daarna doe je ze uit en was je je handen desinfecterend. Niet met je vieze handschoenen nog even de mopsteel beetpakken, maar die steel met schone handen aanraken.’

Maak kans op een introductietraining infectiepreventie

Heeft u naar aanleiding van dit artikel interesse in en vragen over infectiepreventie? U maakt nu kans op een introductietraining infectiepreventie van Gom Zorg in samenwerking met Tensen & Nolte: experts in infectiepreventie. Laat uw gegevens uiterlijk 14 oktober achter en maak kans op één van de drie instructies die we verloten! De winnaars worden bekend gemaakt op Global Handwashing Day op 15 oktober 2019.

Note: De winnaars hebben persoonlijk bericht ontvangen.