Robotisering is al enkele jaren een trend, ook in de schoonmaakwereld. En zoals dat vaak bij trends gaat, lopen de meningen erover uiteen. Zijn robots een bedreiging of juist een kans? Wat kunnen we ervan verwachten? Hebben robots toegevoegde waarde? En zijn de huidige robots al volwassen of nog volop in ontwikkeling? We vroegen Charlotte Morijn, Manager Performance Center en projectlid van de werkgroep Robotisering binnen Gom, naar haar visie op robotisering.
Charlotte Morijn Manager Performance Center en projectleider Werkgroep Robotisering
Charlotte, hoe kijk jij naar robotisering?
Robots hebben in de toekomst een meer prominente rol binnen de facilitaire dienstverlening. Er gebeurt heel veel en de ontwikkelingen volgen elkaar in rap tempo op. Juist vanwege die snelheid is het belangrijk om naast het huidige potentieel ook vooruit te blijven kijken en onze organisatie hierop voor te bereiden. We zijn ervan overtuigd dat robots in de toekomst nog meer een goede hulp zijn voor onze klanten en onze medewerkers. We nemen robotisering dus serieus, halen de behoefte op binnen onze operatie en challengen de markt. We werken op diverse locaties al met robots en gebruiken die ervaringen om ook richting de toekomst de beste aansluiting te kunnen maken voor klanten én medewerkers.
Benieuwd naar de voor- en nadelen van diverse typen schoonmaakrobots? In ons digi-zine vind je praktijkinformatie, tips en aandachtspunten.
Is er meerwaarde voor schoonmaakrobots?
Jazeker. Binnen de gehele keten van facilitaire diensten zien we een beweging waarin technologische innovatie ons in staat stelt nog slimmer en gerichter te werken. Dit heeft effect op werkgeluk, klantbeleving, bredere inzetbaarheid van onze schoonmaakcollega’s, kwaliteitsverhoging en kostenbesparing.
Het profijt dat een schoonmaakrobot kan bieden vraagt wel om gedegen ondersteuning om tot uiting te kunnen komen; zowel gedurende de opstartfase alsook in de beheersfase. Denk bijvoorbeeld aan het geven van instructies aan de medewerkers, het blijven afstemmen van de werkzaamheden van de robot op behoefte en prestatie en het meetbaar maken van het effect. Binnen Gom voorzien wij hierin waarbij een goede samenwerking met het operationele team, de klant en de leverancier essentieel is.
Hoe zit dat met werkgeluk en bredere inzet van medewerkers?
Robots kunnen een deel van het zware of eentonige schoonmaakwerk uit handen nemen. Denk aan het schrobben van grote vloeroppervlakten. Voor onze medewerkers wel zo prettig en het stelt hen in staat om zich te richten op andere werkzaamheden. Dat zorgt niet alleen voor efficiency maar werkt ook mee aan taakdifferentie en het leveren van extra toegevoegde waarde.
De robot wordt onderdeel van het operationele team en zorgt voor verlichting van de werkdruk; zeker in tijde van arbeidsmarktkrapte is de robot een welkom teamlid. Robotisering draagt daarmee bij aan een duurzame inzet, zingeving en daarmee werkgeluk van onze medewerkers. Zeker als onze collega ook de rol van operator krijgt en daarmee de verantwoordelijkheid over ‘zijn’ co-bot.
Hoe draagt een robot bij aan kwalitatieve dienstverlening?
Dat kan binnen schoonmaak op veel gebieden zijn. Zo zijn sommige robots gemaakt voor de schoonmaak van krappe plekken of voor reiniging van zonnepanelen. En andere zijn heel geschikt voor het desinfecteren van oppervlaktes en ruimtes. Dit soort robots kan daarmee bijdragen aan verhoging van kwaliteit, gevoed door ons specialisme van de diverse sectoren.
De desinfectierobot THOR UVC schakelt micro-organismen uit in een ziekenhuisomgeving.
De glasrobot Solar Cleaning reinigt glazen daken en zonnepanelen.
Daarnaast merken we dat robots bijdragen aan een positieve beleving. We werken bij een paar klanten bijvoorbeeld met robots die menselijke trekjes hebben. Voorbijgangers krijgen regelmatig een glimlach op hun gezicht als ze daarmee in aanraking komen.
Hoe kan een dure robot bijdragen aan kostenbesparing?
Natuurlijk is de aanschaf van een robot een behoorlijke investering. Toch is het in specifieke gevallen ook nu al een goede oplossing. Bijvoorbeeld bij hoogfrequent, herhalend zwaar werk. In de zorgsector zagen we dat de desinfectierobot haar waarde bewees, die werd tijdens corona gewoon zo ongeveer 24/7 bij een klant van ons ingezet. Bedden en patiëntenkamers waren sneller klaar voor de volgende patiënt. Reiniging van zonnepanelen zorgt voor een goede reiniging zonder zware lichamelijke belasting van onze collega’s en zorgt er bij klanten voor dat zonnepanelen langer meegaan en meer energie genereren. Meer efficiency dus.
En hoe zit het met milieuaspecten?
Ook op dat gebied ontwikkelt zich van alles. De Tennant T7AMR robot bespaart bijvoorbeeld wel 67 procent water dankzij de ec-H2O technologie. Dit gebeurt ook bij de handbediende versie met deze techniek, de waterbesparing zit hem dus niet sec in de robotisering.
Is robotisering altijd en overal financieel interessant?
Nee, op dit moment nog niet overal. Toch zetten we ze al op diverse locaties in. Dankzij de inzet van robots in verschillende situaties en dankzij onze investeringen krijgen we zicht op de toegevoegde waarde in de praktijk. Natuurlijk kun je de ontwikkeling vanaf de zijlijn afwachten, maar wij zien meer in ‘gewoon doen’. Door nu al met robots te werken, helder doelstellingen vooraf te bepalen en deze ook te meten en evalueren leren we steeds beter wat de verschillende robots op de langere termijn precies opleveren.
Hoe zie je de toekomst: machine of mens?
Ik ben ervan overtuigd dat het niet ‘of’ is maar ‘en’. Machine én mens. Ik zie in de toekomst een dans tussen mens en machine. De mens blijft en de robot ondersteunt.
Oké, de robot naast de mens dus. Gebeurt dit nu ook al?
We werken al op verschillende locaties met zowel mensen als robots. Daar testen we verschillende typen robots. Bij a.s.r., waar we onderdeel uitmaken van ons Integrated Facility Management concept, werkt nu bijvoorbeeld een Lionsbot, een robot met menselijke trekjes. Via een prijsvraag onder de gebouwgebruikers heeft de robot bij a.s.r. de naam Zelena (licht) gekregen.
Op de Erasmus Universiteit Rotterdam zetten we zelfs meerdere robots in. Er werkt daar een robot met vergelijkbare menselijke trekjes als bij a.s.r. Daarnaast rijdt er een Tennant T7AMR. Dat is een robot die is gemaakt voor grote oppervlaktes. En we voeren op diverse locaties tests uit met de Whiz robot.
Een heel andere plek is het ziekenhuis. Zo heeft het Dijklander Ziekenhuis tijdens de coronacrisis versneld een desinfectierobot aangeschaft. Wil je daar meer over weten? Daar hebben we al eerder een artikel over gepubliceerd.
En nu even terug naar Gom, wat doet de Werkgroep Robotisering?
Wij geloven erin dat robots dé manier zijn om diverse uitdagingen in de schoonmaakwereld het hoofd te bieden. Daarom werken we aan de overstap van ad hoc naar structureel gebruik. We onderzoeken daartoe welke robots geschikt zijn voor welk soort werk en toetsen dit gelijk in de praktijk. Op die manier challengen we de markt niet alleen, we maken het concreet. Op onze testlocaties werken onze schoonmakers maximaal drie maanden met schoonmaakrobots. Twee keer per maand bespreekt de werkgroep de testresultaten. Zo voorziet ze de verschillende robots langzaam maar zeker van een vinkje of een kruisje. Daarbij houdt de werkgroep rekening met aspecten als innovatieve uitstraling, gebruiksvriendelijkheid, klantbeleving, schoonmaakresultaat en kosten.
Alle ervaring die we opdoen in de samenwerking tussen mens en robot gebruiken we om de ultieme combinatie van mens en robot voor elke specifieke situatie steeds beter te kunnen bepalen. De dans tussen medewerker, machine en klant wordt daarin steeds mooier.
